Boos - The Voice

De aflevering van BOOS, over de gang van zaken bij The Voice of Holland, schetst een uitermate ontluisterend beeld van wat er achter de schermen gebeurt van de twinkelende shows die onze huiskamers binnenkomen: een volstrekt onveilige omgeving, met name voor jonge meisjes. Helaas is dit probleem niet voorbehouden aan The Voice, maar een breed maatschappelijk probleem. 

Zolang jongens en mannen in hun opvoeding en in de beeldvorming in de media – het seksualiseren van meisjes en vrouwen – leren dat meisjes en vrouwen voor de seks zijn en je ze gewoon kunt pakken, blijven we dit probleem houden. 

Zolang we niet open over seks en seksueel geweld durven te praten blijft seks inzet bij machtsmisbruik: de daders rekenen erop dat de slachtoffers zich teveel schamen om hun mond open te doen – terwijl niet de slachtoffers, maar de daders zich zouden moeten schamen. 

Zolang de verkrachtingswet niet wordt aangepast* (van zwaartepunt 'dwang en geweld' naar zwaartepunt 'consent') wordt vanuit de wetgeving een signaal afgegeven dat over iemands grenzen gaan OK is, zolang er maar geen geweld wordt gebruikt. Voor vrouwen is dat signaal ook voor hun verwerkingsproces schadelijk: in 70% van de gevallen bevriezen ze en is er geen geweld nodig, voelen ze zich schuldig omdat ze denken dat ze het ‘hebben laten gebeuren’, en realiseren zich niet of pas veel later dat er toch echt sprake is van verkrachting. Ze melden ook niet of pas veel later, waardoor hulp achterwege, en trauma onbehandeld blijft.

Zolang mensen elkaar de hand boven het hoofd houden met excuses zoals dat iemand “nou eenmaal zo is” (het kleine broertje van 'boys will be boys') en mensen niet verantwoordelijk worden gehouden voor hun gedrag, blijft dit gedrag in stand. Iedereen die hier weet van had en niet heeft ingegrepen is medeplichtig. Juist als iemand bekend is en/of veel macht heeft moet hij direct aangesproken worden op zijn gedrag, want hij vormt door die bekendheid en macht ook een voorbeeld voor anderen en kan schadelijk gedrag dus doorgeven (binnen de psychologie heet dat modeling: als anderen zien dat slecht gedrag niet bestraft wordt of zelfs iets oplevert is de kans dat het geïmiteerd wordt vele malen groter). Dat betekent overigens ook dat bekende of machtige mensen deze kans kunnen aangrijpen om een goed voorbeeld te zijn en te laten zien hoe essentieel consent is, en hoeveel leuker seks is als iemand dat ook met jou wil. 

Verhalen als deze tonen aan dat er binnen de organisatie onvoldoende meldingsmogelijkheden waren en mensen onvoldoende bescherming werd geboden. Zolang duidelijke gedragscodes, protocollen en de aanwezigheid van vertrouwenspersonen niet de standaard zijn, in welke organisatie dan ook, zullen er verhalen zoals deze naar buiten blijven komen. 

En last but not least: de oplossing van John de Mol - vrouwen te vragen wat er voor nodig is om ze hun mond open te laten doen - is natuurlijk het paard achter de wagen spannen. Hij legt, zoals zoveel mensen doen, de verantwoordelijkheid voor de wantoestanden bij vrouwen. Dat is inmiddels wel een achterhaald standpunt en getuigt van weinig kennis over de materie. Ook verbaast hij zich erover dat hij in de handboeken en protocollen dingen zou moeten vastleggen over wat seksueel grensoverschrijdend gedrag is - op zijn zachtst gezegd naïef als je bedenkt dat minimaal 1 op de 3 vrouwen tijdens haar leven te maken krijgt met seksueel geweld en die informatie al jaren bekend is, zeker nu we al sinds 2017 in het #MeToo-tijdperk leven met alle kennis die dat met zich meebrengt. 

We still have a long way to go...

*) In november 2020 besloot minister Grapperhaus dat alle vormen van onvrijwillige seks strafbaar worden als verkrachting. Er ligt nu een nieuw wetsvoorstel, maar dat moet nog goedgekeurd worden door de nieuwe Tweede Kamer. Lees hier meer over de achtergrond.