Glitters

Ik kende Jan Steen niet goed-goed, hij was tenslotte een dierbare vriend van mijn vader, maar in die hoedanigheid kende ik 'm een jaar of twintig en was dol op hem. Ik vond 'm een beetje lijken op Terence Stamp met die diepliggende blauwe ogen. Altijd oprecht geïnteresseerd, en een bijzonder mens met een bijna kinderlijke open blik, alsof ie overal het moois in zag, of zocht. Dat was ook terug te vinden in zijn werk: fabelachtige figuurtjes, droombeelden, soms grimmig maar altijd onmiskenbaar Jan, ik ben dol op zijn werk. Toen mijn vader zijn beroerte kreeg kwam Jan zo vaak als hij kon - helemaal vanuit Groningen naar Amsterdam - en begon hij mijn vader brieven en kaarten te sturen, bijna elke week. In elk pakketje zat een klein kunstwerkje: bontgekleurd met uitschuifbare of uitklapbare deeltjes of allebei, met allerlei materialen erin verwerkt, zoals goudpapier en glittertjes. Vanaf het moment dat hij erachter kwam dat ik de glittertjes bewaarde deed hij bij elke brief een handje glittertjes in de envelop, speciaal voor mij. Ik bewaarde ze allemaal in een glazen potje.

Eind juli was ik in de buurt van Groningen en besloot spontaan bij Jan langs te gaan. Het was een heerlijke middag: hij vertelde honderduit over de kunst die overal in zijn huis stond, over alle plaatjes die in zijn atelier aan de wand geplakt waren, we keken oude foto's van mijn vader en Jan en Henk uit tijden dat ze jonger, gezonder en levender waren en we aten koekjes terwijl Sascha - die me eerst om had proberen te blaffen - zich aan mijn voeten nestelde. Jan was intens verdrietig, zijn partner Henk (waar hij al sinds mensenheugenis mee samen was) was kort daarvoor overleden, maar hij vertelde met dezelfde open, nieuwsgierige blik als altijd dat hij wilde leren het alleen te kunnen. Hij wilde nog, hij was nog niet klaar.

Toen hij vorige week heel onverwachts overleed konden mijn vader en ik niet naar zijn afscheid, wat gisterenmiddag plaats zou vinden: mijn vader is verlamd en zit in een rolstoel, en is afhankelijk van vervoerder Valys. Valys rekent standaard anderhalf uur bij de reistijd en weigert flexibel te zijn, waardoor het voor mijn vader met zijn hersenletsel een te zware onderneming werd. Ik bedacht een alternatief ritueel, waardoor mijn vader en ik gisteren toch op onze manier afscheid van Jan hebben kunnen nemen: in de zon, aan het water van de Sloterplas hebben we samen handenvol glitters, diezelfde glitters die hij voor mij in de enveloppen deed en ik jaren heb opgespaard, meegegeven aan de wind, mee met Jan.

Dag lieve Jan. Ik hoop oprecht dat alles wat je maakte, wat de manier waarop je de wereld zag zo goed vertegenwoordigde nog lang door mensen gezien zal worden, zodat het iedereen inspireert om de wereld te zien zoals jij dat deed. Sprookjesachtig, fabelachtig, met een grenzeloze fantasie en creativiteit.

We don't stop playing because we grow old, we grow old because we stop playing.



Een socialmedia post die ik plaatste op 8 februari 2014:
In 't voorjaar van 2012, toen mijn vader net zijn beroerte had gehad, maakte ik, als twee-armig wezen, elke dag zijn post voor hem open. Zijn vrienden overlaadden hem met prachtige hartverwarmende kaarten en brieven, maar er was één schrijver die opviel door frequentie en stijl: kunstenaar Jan Steen. Elke week fabriekte hij weer een nieuw kunstwerkje, veilig in een envelop die er niet minder mooi uitzag: bizarre fantasievogels besloegen het grootste deel van het oppervlak. Ze waren zo mooi dat het verplegend personeel ze begon te herkennen en nieuwsgierig bleef rondhangen als het weer posttijd was. Eén van die keren zat er, naast het gebruikelijke papieren kunstwerk, een handje glitters in de envelop. Ekster die ik ben vroeg ik mijn vader of ik die mocht hebben. Dat heeft hij blijkbaar tegen Jan gezegd. Al bijna twee jaar lang stuurt hij mijn vader om de twee weken, onvermoeibaar en ondanks gebeurtenissen in zijn eigen leven, zijn kleine kunstwerkjes. En al bijna twee jaar lang zit er bij elke brief een handje glitters voor mij.








Reacties